II Ogólnopolskie Forum Placówek Doskonalenia Nauczycieli odbyło się 19-20 maja pod hasłem: „Od dialogu edukacyjnego do sieci współpracy i samokształcenia”. Było okazją do wymiany doświadczeń, opinii i poglądów – czasami krytycznych, ale poważnie traktujących dobro edukacji w bardzo szerokim rozumieniu.
Przyjechali z całego kraju
Do Gdańska licznie przybyli z całej Polski animatorzy i prekursorzy doskonalenia nauczycieli. Nie zabrakło samorządów wojewódzkich, które kreują politykę edukacyjną w regionach. Udział w spotkaniach wzięli również byli ministrowie i wiceministrowie edukacji związani z regionem pomorskim. W spotkaniu reprezentowane było Kuratorium Oświaty i Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Gdańsku. Forum gościło dyrektora Instytutu Badań Edukacyjnych w Warszawie i prezesa Pracowni Badań Społecznych w Sopocie. Uczestników przywitali współorganizatorzy wydarzenia: Renata Ropela – dyrektor Centrum Edukacji Nauczycieli w Gdańsku, Adam Krawiec – dyrektor Departamentu Edukacji i Sportu UMWP, dr Marek Piotrowski – dyrektor Ośrodka Rozwoju Edukacji w Warszawie.
Program spotkania obejmował wystąpienia zaproszonych prelegentów, prezentacje dobrych praktyk w zakresie wzmacniania nauczycieli i szkół w ich pracy. Uczestnicy spotkania zapoznali się z doświadczeniami w tworzeniu sieci w biznesie. Ośrodek Rozwoju Edukacji zaprezentował wnioski z realizowanych dwóch projektów, a mianowicie: „ System doskonalenia nauczycieli opartego na ogólnodostępnym kompleksowym wspomaganiu szkół” i „Program wzmocnienia efektywności systemu nadzoru pedagogicznego i oceny jakości pracy szkół”. Przy takiej okazji nie mogło zabraknąć rozmów o możliwościach finansowania projektów ze środków unijnych w latach 2014-2020, w tym Erasmusa+. W ramach dwudniowego przedsięwzięcia odbyły się warsztaty, których tematyka dotyczyła wspomagania szkół z uwzględnieniem dialogu edukacyjnego i sieciowania szkół i innych placówek.
Rzecz o poglądach…
Niewątpliwie pierwszy dzień to starcie poglądów na temat tego, czym jest sieciowanie w doskonaleniu nauczycieli, ale przede wszystkim na jakich wartościach i ideach oprzeć pracę szeroko rozumianego środowiska edukacyjnego. Nie zabrakło odniesień do edukacji progresywistycznej, czyli takiej, która wiąże proces nauczania z teorią potrzeb dziecka i jego naturalnym procesem uczenia się. W oparciu o tę ideę na początku XX w. opracowano innowacyjne metody dydaktyczne – nauczanie poprzez działanie, oparte na wykorzystaniu wycieczek, obserwacji i dyskusji. Dialog w procesie nauczania był traktowany jako podstawowy element rozwijania aktywności i zaangażowania zarówno ucznia, jak i nauczyciela.
W wystąpieniach prelegentów przewijały się wątki dotyczące funkcji edukacji, która rozpatrywana powinna być m.in. w kontekście „kogoś albo czegoś”. Tym bardziej, że gołym okiem widzimy zmiany demograficzne, „srebrną falę” ludzi starszych z nowymi i nierozpoznanymi jeszcze potrzebami edukacyjnymi. Powracano do pytań: czym jest dzisiaj szkoła i jaka jest rola nauczycieli? Podkreślano istotę współczesności, w której „zmiana jest wieczna”. Zastanawiano się, jak zmieniać edukację – rewolucyjnie czy ewolucyjnie? Wątków, problemów i spojrzeń na ścieżkę „od dialogu edukacyjnego do sieci” było wiele. Wzbudzały żywe zainteresowanie oraz równie żywe reakcje uczestników.
Pomorskie dialogowanie i sieci współpracy
Uczestnikom Forum pomorskie środowisko zaprezentowało różnorodne doświadczenia w dialogowaniu. Proces ten rozwijał się na Pomorzu już od lat 90. Rozpoczął się „Debatami edukacyjnymi”, a kontynuowany był na Areopagu Gdańskim. To na Pomorzu zrodziła się idea Kongresu Obywatelskiego. Miejscem dyskusji o edukacji, jej potrzebach jest także Gdańskie Forum Oświatowe. Pomorski dialog edukacyjny to efekt długotrwałych rozmów. Jego wynikiem jest Pomorski System Jakości Edukacji opierający się na dwóch fundamentach. Jeden to dialog jako regionalne fora edukacyjne, a drugi – znacząca rola samorządu w kształtowaniu lokalnej edukacji, ale też odpowiedzialność za jej jakość.
Dyrektor Centrum Edukacji Nauczycieli w Gdańsku Renata Ropela przedstawiła proces tworzenia sieci współpracy i samokształcenia. Obecnie działa ich w województwie pomorskim 16. CEN rozpoczął również proces wspomagania pracy szkół. Innowacyjnym działaniem jest program Pomorskiej Akademii Liderów Edukacji 2020. Pierwszą edycję ukończyło 23 dyrektorów szkół ponadgimnazjalnych. W tym roku ruszy II edycja. Tym razem adresatami są dyrektorzy szkół podstawowych i gimnazjalnych reprezentujący pomorskie gminy. Program Akademii zakłada, że jej absolwenci będą liderami – animatorami dialogu i działań na rzecz wysokiej jakości edukacji na Pomorzu.
Liderzy I edycji PALE zaprezentowali swe doświadczenia z bycia tymi, którzy tworzą środowiska dialogowania. Dyrektor Edward Mazur podzielił się refleksją na temat przygotowywania debat o edukacji i tworzeniu Bytowskiego Stowarzyszenia Oświatowego. Podkreślił, że do konstruktywnej i rzetelnej dyskusji należy społeczeństwo przygotować. Określić jasno cele, zasady i prowadzić otwartą debatę. Zaprezentował także proces tworzenia sieci współpracy i samokształcenia dyrektorów w powiecie bytowskim oraz działania na rzecz skoordynowanego doradztwa edukacyjno-zawodowego. Z kolei dyrektor Aleksandra Cięglewicz-Wachowiak przedstawiła jak tworzyła się Sieć Dyrektorów CKU i CKZiU na Pomorzu oraz jakie korzyści może przynieść przystąpienie do Klastra Edukacyjnego.
W ramach programu II Ogólnopolskiego Forum Placówek Doskonalenia Nauczycieli uczestnicy mieli również okazję obejrzenia spektaklu w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim i poznania zasobów Europejskiego Centrum Solidarności.
Jolanta Śmigerska
maj 2015 r.