Na ankietę odpowiedziało 277 placówek: gimnazja, szkoły zawodowe, licea ogólnokształcące, poradnie psychologiczno–pedagogiczne. Okazuje się, że w 257 badanych szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych zatrudnia się 84 doradców zawodowych. Największą grupę stanowią pedagodzy, psychologowie i wychowawcy, którym powierzono zadania doradcy. Na 141 szkół gimnazjalnych, które wzięło udział w badaniu, 63 gimnazja nie dysponują ani jednym pracownikiem z kwalifikacjami z zakresu doradztwa. W większości doradcy zatrudniani są na część etatu lub umowy cywilno-prawne.
Respondentów zapytano również, co im przeszkadza w efektywnym funkcjonowaniu doradztwa zawodowego. Wszystkie placówki wskazały na brak odpowiedniego dofinansowania działań, brak odpowiednich pomieszczeń i specjalistycznych materiałów szkoleniowych. Dodatkowo poradnie psychologiczno-pedagogiczne poskarżyły się, że władze lokalne nie wykazują dostatecznego zainteresowania świadczeniem usług w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego.
Diagnoza miała też bardziej konkretny wymiar – a mianowicie zostały sformułowane rekomendacje. Zalecono m.in.:
• wdrożenie systemowych rozwiązań dotyczących doradztwa edukacyjno-zawodowego w obrębie województwa;
• monitorowanie kariery edukacyjno-zawodowej;
• wpisanie etatu doradcy w Kartę Nauczyciela.
Uczestników spotkania gościł Zespół Szkół Łączności im. Bohaterów Poczty Polskiej w Gdańsku, co stwarzało okazję do poznania dorobku i zasobów samej placówki, ale i praktycznego odniesienia się do zaprezentowanego raportu. Wicedyrektor Magdalena Tyszer, prezentując doświadczenia szkoły z zakresu doradztwa zawodowego swoją wypowiedź rozpoczęła od tego, że „w kontekście całożyciowym każdy z nas jest doradcą, każdy może być tutorem, coachem, mentorem”. Podkreśliła, że efektywnemu wykorzystaniu zasobów młodych ludzi powinien pomagać sprawny system oparty na profesjonalnych doradcach z doświadczeniem z rynku pracy oraz na prężnie działających instytucjach wspierających szkoły.
Odwołując się do fińskich doświadczeń wskazała, że może warto przybliżać doradztwo zawodowe młodym ludziom – rozpoczynając od świata zawodów w przedszkolu i szkole podstawowej, następnie angażować w nie m.in. rodziców („opowiadania o moim zawodzie”), aż do profesjonalnego doradztwa. W Zespole Szkół Łączności pracuje dwóch doradców zawodowych. Poza tym placówka ma ścisłe kontakty z pracodawcami – poprzez wycieczki, wykłady, laboratoria. Wspiera też inicjatywy uczniowskie w zakresie przedsiębiorczości – powołano do życia firmę symulacyjną I-EM, funkcjonuje biuro kariery. Niebagatelną rolę we wprowadzaniu nowoczesnych technologii i rozwiązań mają unijne fundusze. Szkoła bierze udział w czterech programach finansowanych z EFS.
Przy okazji spotkania zapoznano się z zawodem policjanta. Starszy sierżant z Komendy Wojewódzkiej Policji w Gdańsku Katarzyna Zym opowiadała, że od kilku lat obserwuje się duże zainteresowanie tą pracą, choć to co za ttm bodźcem stoi, często jest bardzo płytkie. Motywacje zawężają się wyłącznie do finansów i w zderzeniu z rzeczywistością nie wytrzymują próby czasu. Młodzi ludzie nie są samodzielni w podejmowaniu decyzji, zresztą „tak naprawdę nie wiedzą, co w życiu chcą robić”. Tworzenie klas sprofilowanych pozwala na oswajanie się ze specyfiką zawodu policjanta i podejmowanie trafionych wyborów zawodowych. Rozważając pracę w policji, warto wziąć pod uwagę kilka faktów. Proces rekrutacyjny trwa ponad rok. Poza tym kandydatów na policjanta powinna zaś cechować stabilność emocjonalna, kreatywność, samodzielność, inicjatywność, a przede wszystkim „głód wiedzy” i determinacja.
Jolanta Śmigerska
październik 2014 r.