Technikum nr VII z Zespołu Szkół Elektryczno–Mechanicznych im. Józefa Kustronia w Nowym Sączu to tegoroczny laureat Ogólnopolskiego Rankingu Szkół Ponadgimnazjalnych przygotowanego przez miesięcznik i portal „Perspektywy”. Drugie miejsce przypadło Technikum Łączności nr 14 w Zespole Szkół Łączności w Krakowie. To chyba najlepiej świadczy o wysokim poziomie kształcenia zawodowego w Małopolsce.
Małopolska, jako pierwsze województwo w kraju, zdecydowała się na kompleksową modernizację szkolnictwa zawodowego i ściślejsze powiązanie go z gospodarką regionu. W przyszłość uczniów i słuchaczy małopolskich szkół zawodowych zainwestowane zostanie ponad 147 mln złotych. Część tych środków zostanie spożytkowana na poprawę bazy dydaktycznej placówek – wyposażenie szkolnych pracowni w sprzęt techno-dydaktyczny, unowocześniający i uatrakcyjniający kształcenie zawodowe. Do tej pory wydano na ten cel ponad 13 mln złotych. W wielu wypadkach pieniądze pozwoliły na utworzenie zupełnie nowych, nowoczesnych pracowni (m.in. mechaniki pojazdowej, hotelarskich, obsługi konsumenta, spawalniczych, językowych itd.).
Projekty na nowe czasy
Już od czterech lat w naszym regionie realizowany jest projekt „Modernizacja kształcenia zawodowego w Małopolsce”. Jego partnerzy to 22 powiaty, 3 gminy, kilka podmiotów niepublicznych oraz szkoły prowadzone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Głównym celem projektu jest wyposażenie tysięcy młodych Małopolan w wiedzę i umiejętności przydatne na krajowym i zagranicznych rynkach pracy. Uczniowie mają możliwość uczestnictwa zarówno w zajęciach wzmacniających kompetencje kluczowe (przedmioty matematyczno – przyrodnicze, ICT, języki obce), jak i w specjalistycznych kursach. Korzystają też z doradztwa zawodowego oraz dodatkowych staży i praktyk w przedsiębiorstwach.
Wsparciem objęto uczniów i słuchaczy z ponad 270 placówek kształcenia zawodowego w całym województwie. Są to technika, technika uzupełniające, zasadnicze szkoły zawodowe oraz szkoły policealne dla młodzieży, kształcące w siedmiu branżach: mechaniczno – mechatronicznej, budowlanej, informatyczno–elektronicznej, turystyczno–gastronomicznej, rolno–przetwórczej, społeczno–medycznej oraz usługowej.
Bliżej pracodawców
Zacieśniono współpracę szkół z przedsiębiorstwami. Organizowane są praktyki, staże, wizyty zawodoznawcze, szkolenia i kursy. Ponadto utworzono siedem branżowych zespołów wsparcia kształcenia zawodowego. Ich członkowie: specjaliści z danej gałęzi gospodarki i z sektora edukacji wypracowują pakiety zmian służących optymalizacji programów kształcenia i skuteczniejszego dostosowania ich do potrzeb rynku pracy. Od ubiegłego roku uruchomiono nową formę wsparcia: czterotygodniowe staże w przedsiębiorstwach z możliwością wypłaty stypendium dla uczestników. Do tej pory skorzystało z tej możliwości 1400 uczniów.
Województwo małopolskie zawarło porozumienia z francuskim regionem Rhône-Alpes oraz niemieckim landem Turyngia. W ramach współpracy odbywają się m.in. wizyty studyjne małopolskich uczniów i nauczycieli w firmach oraz centrach kształcenia praktycznego regionów partnerskich. Na przełomie czerwca i lipca miała miejsce czwarta już wizyta uczniów z małopolskich szkół zawodowych we Francji. Tym razem wzięli w niej udział przyszli murarze. Z wielkim zainteresowaniem uczestniczyli w zajęciach teoretycznych i praktycznych z budownictwa oraz odwiedzili zakłady pracy związane z branżą budowlaną w miejscowości Bourg en Bresse. Polscy i francuscy uczniowie skonstruowali m.in. trzykondygnacyjne rusztowania, a także zapoznali się z zagadnieniami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy. Było też sporo okazji do wymiany informacji na temat różnic w systemach kształcenia i metodach nauczania w Polsce i we Francji. Polscy uczniowie zwrócili szczególną uwagę na powszechny we Francji system dualny, doceniając jego atrakcyjność dla praktycznej nauki zawodu.
Człowiek – najlepsza inwestycja
Małopolskie władze samorządowe doszły do wniosku, że nie da się poprawić jakości kształcenia zawodowego bez inwestycji także w nauczycieli i instruktorów pracujących w szkolnictwie zawodowym. Dlatego strategicznym uzupełnieniem działań związanych z modernizacją kształcenia zawodowego w Małopolsce jest projekt skoncentrowany na doskonaleniu kompetencji kadr szkół zawodowych. Prowadzi go Małopolskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Tematyka organizowanych szkoleń, warsztatów i konferencji koncentruje się na najważniejszych dla szkolnictwa zawodowego zagadnieniach: rozwoju kompetencji kluczowych, aktualizacji i poszerzaniu kompetencji zawodowych wśród nauczycieli zawodu, uczeniu branżowego języka obcego, tworzeniu modułowych programów nauczania oraz przygotowaniu nauczycieli do egzaminowania w specjalnościach w zawodzie nadających kwalifikacje na terenie całej Unii Europejskiej.
Warto także dodać, że punktem wyjścia do działań na rzecz wsparcia szkolnictwa zawodowego w Małopolsce była diagnoza jego stanu i monitoring zmian w tym obszarze przygotowana przez Małopolskie Obserwatorium Rynku Pracy i Edukacji. Toprojekt Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie. Obserwatorium cyklicznie bada uczniów i absolwentów małopolskich szkól zawodowych, a także zapotrzebowania na pracowników wśród małopolskich pracodawców. Barometr zawodów, a także liczne analizy dostarczają istotnych wskazówek pozwalających na lepsze zaplanowanie oferty edukacyjnej małopolskich szkól zawodowych. Co równie ważne, identyfikują problemy i wyzwania, jakie stoją przed regionem w zakresie rozwoju kształcenia zawodowego.
Danuta Binek
wrzesień 2014 r.